ΙΛΙΓΓΟΣ

Η ισορροπία του ανθρωπίνου σώματος ελέγχεται από τους λαβυρίνθους (δεξιό και αριστερό ), τα μάτια, την εν τω βάθει ιδιοδεκτική αισθητικότητα και την εγκέφαλο. ( η εν τω βάθει ιδιοδεκτική αισθητικότητα με τους υποδοχείς της δίνει πληροφορίες στον εγκέφαλο για να καταλαβαίνει που βρίσκονται τα διάφορα μέλη του σώματος π.χ. Άν έχουμε το χέρι στο πλάι η προς τα πάνω, αν καθόμαστε η αν ακουμπάμε κάπου).  Ερεθίσματα – μηνύματα από τους λαβυρίνθους, τα μάτια και τους εν τω βάθει ιδιοδεκτικούς υποδοχείς μεταφέρονται στον εγκέφαλο, ο οποίος επεξεργάζεται  τις πληροφορίες και κατανοεί τη θάση του σώματος στο χώρο, άν το σώμα είναι στάσιμο η αν κινείται. Αυτόματα δίνει εντολές στα διάφορα μέρη του σώματος να αντιδράσουν ανάλογα ώστε να διατηρείται η ισορροπία.

Ίλιγγος είναι η ψευδαίσθηση κίνησης. Ο άρρωστος έχει την ψευδαίσθηση ότι κινείται ο ίδιος η κινούνται τα πράγματα γύρω του. Αυτή η ψευδής αίσθηση κίνησης προκύπτει, όταν από τον λαβύρινθο, τα μάτια η την ιδιοδεκτική αισθητικότητα δίνεται λάθος πληροφορία στον εγκέφαλο. Π.χ αν από ένα λαβύρινθο που πάσχει, σταλεί λάθος ερέθισμα στον εγκέφαλο ότι υπάρχει επιτάχυνση και ενώ από τα μάτια και την ιδιοδεκτική αισθητικότητα στέλνονται στον εγκέφαλο σωστά ερεθίσματα  δηλ ότι δεν υπάρχει επιτάχυνση, ο εγκέφαλος ”βραχυκυκλώνει” και αισθάνεται ότι τα πάντα γυρίζουν. Άρα ίλιγγος μπορεί να προκληθεί από παθήσεις των λαβυρίνθων, των ματιών, της ιδιοδεκτικής αισθητικότητας (νευρολογικέςς παθήσεις) και από παθήσεις του εγκεφάλου. Στον πραγματικό ίλιγγο υπάρχει έντονος ”αποπροσανατολισμός” στο χώρο δηλ ποιό είναι πάνω, ποιό είναι κάτω, όλα κινούνται και άν ο άρρωστος αντιδράσει χάνει την ισορροπία του.

Ο ίλιγγος διακρίνεται σε περιφερικό και κεντρικό. Περιφερικό ονομάζουμε τον ίλιγγο που οφείλεται σε παθήσεις του λαβυρίνθου ( περιφερικό αιθουσαίο σύστημα ), ενώ κεντρικό ονομάζουμε τον ίλιγγο, που οφείλεται σε εγκεφαλικές βλάβες ή βλάβη της παρεγκεφαλίδας ( κεντρικό νευρικό σύστημα ). Οι χαρακτήρες του περιφερικού ιλίγγουείναι και η κλινική πορεία του περιφερικού ( λαβυρινθικού ) ιλίγγου είναι διαφορετικοί από τους χαρακτήρες και την κλινική πορεία του  κεντρικού ( εγκεφάλου – παρεγκεφαλίδας) ιλίγγου. Σημασία για τον γιατρό προκειμένου να φτάσει στη διάγνωση  έχουν τα παρακάτω στοιχεία , τα οποία ψάχνει στο ιστορικό του αρρώστου :  α) Διευκρίνιση αν πρόκειται για ίλιγγο, αστάθεια ή ”ζάλη”.  β) Συνύπαρξη συμπτωμάτων από την ακοή ( βαρηκοία ) και από πότε. γ) Πότε άρχισαν τα συμπτώματα ιλίγγου, αστάθειας ή ζάλης δ) Οι συνθήκες κάτω από τις οποίες άρχισαν τα συμπτώματα ε) Η σχέση των συμπτωμάτων με την αλλαγή της θέσης του κεφαλιού στ) Αν συνυπάρχει πονοκέφαλος ή ιστορικό πονοκέφαλου ζ) Αν βελτιώνονται τα συμπτώματα η) Πόσο διαρκεί η κρίση του ιλίγγου θ) Πόσο συχνά εμφανίζεται ο ίλιγγος ι) Αν προηγούνται άλλα συμπτώματα που προειδοοιούν για τον επερχόμενο ίλιγγο ια) Αν υπάρχει απώλεια συνείδησης ( λιποθυμία )  ιβ) Πιθανά άλλα νευρολογικά συμπτώματα.

Στο 80% των περιπτώσεων ιλίγγου, ο ίλιγγος είναι λαβυρινθικός (περιφερικός) και στο 20% είναι κεντρικός. Ο λαβυρινθικός ίλιγγος, παρά την έντονη συμπτωματολογία με αίσθημα περιστροφής, ναυτία, εμέτους,ωχρότητα και εφίδρωση, δεν απειλεί τη ζωή του πάσχοντος. Το επεισόδιο λαβυρινθικού ιλίγγου δεν διαρκεί πάνω από 2-3 εβδομάδες. Αν ο μή επεισοδιακός ίλιγγος διαρκεί για πάνω από 3 εβδομάδες είναι συνήθως κεντρικός και πρέπει να διερευνηθεί.

Ο χρόνιος ίλιγγος δηλ ο ίλιγγος που  διαρκεί επ’ αόριστον  είναι ψυχολογικός και δεν δημιουργείται από οργανική πάθηση ή από πάθηση που θέτει σε κίνδυνο τη ζωή του αρρώστου.

Η ζάλη, κατά την οποία ο ασθενής δεν έχει αίσθημα περιστροφής, μάλλον οφείλεται σε μείωση της αιμάτωσης του εγκεφάλου από διάφορες αιτίες όπως καρδιολογικά προβλήματα, αρτηριοσκλήρυνση, υποαερισμό ή υπογλυκαιμία.

Υπάρχουν πάμπολλα αίτια λαβυρινθικού ( περιφερικού ) ιλίγγου. Τα πιό συχνά μεταξύ των άλλων είναι :  η αιθουσαία νευρωνίτιδα, κακώσεις – τραύματα του λαβυρίνθου, βαροτραύμα, καλοήθης παροξυσμικός ίλιγγος θέσεως, λαβυρινθίτιδες ( ιογενής, ορώδης, πυώδης, τοξική – από φάρμακα ), συρίγγιο λαβυρίνθου, νόσος Meniere,  σύνδρομο Lermoyez.

Πάμπολλα είναι και τα αίτια του ιλίγγου κεντρικής αιτιολογίας. Τα σπουδαιότερα είναι : Αγγεακά αίτια, αυχενικά αίτια – κάκωση του αυχένα, επιληψία, κακώσεις της κεφαλής, όγκοι εγκεφάλου, όγκοι του ακουστικού νεύρου, σκλήρυνση κατά πλάκας, σπονδυλοβασική ημικρανία, ψυχογανή αίτια.

Λόγω της πληθώρας των αιτίων του ιλίγγου η διάγνωση μπορεί να είναι πολλές φορές δύσκολη, απαιτεί γνώση, εμπειρία από την πλευρά του γιατρού και μπορεί να χρειστεί η γνώμη και άλλων, πλην του ωτορινολαρυγγολόγου, γιατρών.